Reeskont Düzeltmelerini Oluştur

Alacaklar konusunda VUK ve TFRS arasındaki farklılıklardan biri reeskont hesaplamasındadır. Bilindiği gibi reeskont, alacakların raporlama dönemindeki değerlerine indirgenmesidir. VUK, sadece senetli alacakların reeskont yapılmasına izin verirken (VUK 281-285), TFRS kapsamında raporlama yapan şirketlerde ise, şirketin her türlü alacağı bir finansal varlık olduğundan bu alacakların tamamı reeskonta tabidir.

Reeskont ayrılmasında VUK ile TFRS’yi birbirinden ayıran bir başka bir önemli fark ise, reeskontun hesaplanma yöntemidir. VUK’a göre reeskont doğrusal yöntem ile hesaplanırken TFRS’ye göre raporlama yapan şirketler iç verim oranı (IRR) metodunu kullanılır. TFRS kapsamında hesaplanan değer, eğer VUK’a göre hesaplanan değerden daha düşükse aradaki fark için düzeltme kaydı oluşturulur. Eğer VUK’a göre hesaplanan değer daha yüksekse, sisteme ters yönde kayıt eklenerek düzeltme yapılır.

Reeskontların raporlama dönemindeki değerlerine indirgenmesini sağlamak amacıyla VUK için oluşturulmuş kayıtların TFRS düzeltmelerinin girilmesi gerekmektedir. Bu düzeltme kayıtları sistemde hesaplanıp otomatik olarak kaydedilir. Bu işlem için Muhasebe/TFRS İşlemler/Reeskont Düzeltmelerini Oluştur seçeneği kullanılır.

TFRS Reeskont Oluşturma penceresinde filtre satırlarında işlem için geçerli olacak koşullar belirlenir. Reeskont Düzeltmelerini Oluştur filtre seçenekleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Reeskont Yapılacak İşlemler: Bu filtre satırında reeskont oluşturulacak işlemler seçilir. Reeskont Yapılacak İşlemler filtre satırı Satış Gelirleri ve Satınalma Giderleri olmak üzere iki seçeneklidir

Reeskont oluşturmada dikkate alınacak işlemler ara tuşu ya da fare ile işaretlenir. Programda öndeğer olarak tüm seçenekler işaretlidir ve reeskont oluşturma işleminde dikkate alınır.

Reeskont Faiz Oranı: Yapılan satışları iskonto ederken uygulanabilecek emsal faiz oranı Uluslararası Muhasebe Standartları’nda şu şekilde belirlenmiştir; benzer kredi derecelendirmesine sahip bir işletmenin benzer finansal araçları için geçerli olan faiz oranı veya finansal aracın nominal değerini ilgili mal veya hizmetin nakit satış fiyatına indirgeyen faiz oranı (UMS 18.11).

Son İşlem Tarihi: Reeskont hesaplamada dikkate alınacak son işlem tarihini belirtir.

Vade Aralığı: Reeskont oluşturmada dikkate alınacak vade aralığıdır.

Cari Hesap Kodu: Reeskont oluşturulacak işlemlerin ait olduğu cari hesapları belirlemek için kullanılır.

Reeskont Hesaplamalarının Döviz Türü Dikkate Alınarak Yapılması

Reeskont hesaplamaları yerel para birimi yanında işlem döviz türü üzerinden de yapılır.  

Döviz türleri için geçerli olacak reeskont faiz oranları Sistem İşletmeni program bölümünde Kuruluş Bilgileri menüsünde yer alan Reeskont Faiz Oranları seçeneği ile kaydedilir. Geçerli olacak oranlar her döviz türü için gg/aa/yy formatında ayrı ayrı kaydedilir.

Reeskont düzeltmelerinde kullanılacak döviz türü TFRS Reeskont Oluşturma filtre satırlarında belirlenir.

TFRS Reeskont Oluşturma filtre seçenekleri şunlardır; Döviz Türü ve Reeskont Değeri.

Döviz Türü filtre satırında hesaplamalar için geçerli olacak döviz türleri seçilir.

Satınalma ve satış faturaları için reeskont hesaplaması yapılırken, Döviz Türü filtre satırında seçili olan işlem dövizlerinin kullanıldığı, satış faturaları hesaplamaya alınır. Hesaplama yine “Yerel Para Birimi Tutarı” üzerinden yapılır. Reeskont oranı olarak işlem dövizi için tablodan girilen değer dikkate alınır. Oluşan muhasebe işindeki kur fatura tarihi kuru olacaktır.

Reeskont Değeri filtre satırında ise hesaplamalarda dikkate alınacak oranın nereden alınacağı belirlenir. Reeskont Değeri filtre satırı Filtreden Alınacak ve Tablodan Alınacak olmak üzere iki seçeneklidir.

Filtreden Alınacak seçilirse TFRS Reeskont Oluşturma penceresinde Reeskont Faizi filtre satırında belirtilen değer dikkate alınır. Tablodan Okunacak seçilirse değerlemeye tabi tutulan her bir işlemin ait olduğu döviz cinsi için Reeskont Faiz Oranları tablosunda belirtilen reeskont oranı hesaplamada kullanılır.

Belirli bir Vadenin Altındaki Faturalar için Reeskont Hesaplatılmaması

Reeskont hesaplamasının faturaların vadelerine göre yapılması mümkündür. Fatura Çalışma Bilgileri'nde yer alan "TFRS Reeskont İşleminde Dikkate Alınacak Vade Gün Sayısı" parametresi ile hesaplamaya dahil edilecek faturaların vade günü belirtilir.

Vadesi belirtilen gün sayısından az olan faturalar için reeskont hesaplatılmayacak ve muhasebe fişi kesilmeyecektir.

Satış/Satınalma Faturası Otomatik Reeskont Hesaplamaları

Vadeli satış ve satınalma faturaları kaydedilip muhasebeleştirildiğinde reeskont hesaplamalarının otomatik olarak yapılması mümkündür. Bunun için Muhasebe Çalışma Bilgileri'nde yer alan "Otomatik Reeskont Düzeltme Fişleri Oluşturulsun" satırında "Evet" seçiminin yapılmış olması gerekir. "Evet" seçiminde, herhangi bir vadeli fatura otomatik veya manuel olarak muhasebeleştirildiğinde ilgili faturaya ait reeskont otomatik olarak hesaplanır ve TFRS düzeltme fişi oluşturulur.

Reeskont hesaplaması yapılırken reeskont değerleri (kullanılacak faiz oranları) Sistem İşletmeni tarafında Kuruluş Bilgileri altında yer alan Reeskont Faiz Oranları tablosundan okunur. Vade tarihine uygun olan faiz oranı geçerlidir.

Eğer vade tarihi için geçerli bir faiz oranı sisteme girilmemişse hesaplama yapılmaz.

Reeskont düzeltme fişleri otomatik olarak oluşturulduğunda, faturanın vadesi boyunca birden fazla reeskont oluşturulur. İlk reeskont hesaplaması fatura tarihi için yapılır. Diğer reeskont hesaplamaları faturanın vade süresi bitene kadar hey ayın son günü için yapılır ve TFRS düzeltme fişleri oluşturulur.

Oluşan reeskont fişlerine ilgili faturanın F9/sağ fare düğmesi menüsünde yer alan "İlgili Reeskont Fişleri" seçeneği ile ulaşılabilir.