Maliyet Hesaplatma

Yıllık İşlem

Yıl boyunca standart maliyet sistemini uygulayarak, yıl sonunda fiili maliyetleri hesaplatmak için kullanılan seçenektir.

Tarih (Ay Kodu/Yıl)

Maliyet hesaplamaları yapılacak ay ve yıl kodunun girildiği alandır.

Hazırlık Yapılacak

"Hazırlık Yapılacak" seçeneği işaretlendiğinde program şu işlemleri yapar:

• İşlem sırası dosyasında 1. sırada tanımlanan maliyet ana kodunu kontrol ederek, buradaki maliyet ana grubuna - bu koda ait işlemler bittiğinde 2.sırada tanımlanan maliyet ana koduna geçerek safha safha hesaplamaları oluşturur - ait işlemlere başlar.
• Seçilen maliyet yöntemi ile bulunacak çıkış tutarları için Merkez/Şube, depolarda yapılan tüm alışlar tek bir ambar gibi kabul edilerek kümüle olarak hesaplanır.
• Maliyet ana mamul grubuna ait stok çıkışlarından Stok/Maliyet Oluşturma bölümü çalıştırıldığında bulunan birim maliyet - dövizli muhasebe kullanan için ayrıca birim döviz maliyeti - ile sarf miktarı ve sarf tutarlarını - dövizli muhasebe kullananlarda dövizli sarf tutarları - oluşturarak, yukarıda girilen ay bazında kümüle eder. Böylece hammadde sarfları tespit edilmiş olup bu bilgiler, her bir maliyet ana grubuna göre tek tek hazırlanarak maliyet dosyasına yazılır.
• Maliyet ana grup kodları bazında işçilik ve genel üretim giderlerinin dağılımları; muhasebede mahsup fişlerinin tutarlarından, dağıtım anahtarlarında ise girilen seçeneklerden yola çıkılarak oluşturulur. İlgili ay için bulunan tüm maliyet kalemleri toplanarak - hammadde + ambalaj + enerji gibi - maliyet dosyasına yazılır. Dövizli muhasebe kullanılan yerlerde, maliyet ana grup kodları bazında işçilik ve genel üretim giderlerinin dağılımları; muhasebedeki mahsup fişlerinin firma döviz tutarlarından, dağıtım anahtarlarında ise girilen seçeneklerden yola çıkılarak oluşturulur ve ilgili ay için bulunan tüm dövizli maliyet kalemleri toplanarak - hammadde + ambalaj + enerji gibi - maliyet dosyasına yazılır. Bu nedenle, dövizli muhasebe kullanan firmaların, dövizli maliyet kalemlerinin bulunabilmesi için, Muhasebe → İşlemler → Döviz Tutarları Oluşturma seçeneğinin Maliyet Oluşturma öncesinde çalıştırılması gerekir.
• Bir ay önceden devreden bakiye stok miktarı + bir ay önceden devreden maliyet fiyatı ve maliyeti oluşturulacak ilgili ay içinde seçilen maliyet yöntemi ile hesaplanan maliyet fiyatı + satış miktarları değerlendirilip, ilgili ay için maliyet grup kodu bazında maliyet fiyatları bulunur. Grup kodu bazında bulunan aylık maliyetler, ilgili gruba ait mamul stok hareketlerinin giriş görülen kayıtlarına ay içi maliyet fiyatlarını aktararak, çıkış görülen kayıtlarına da ortalama maliyet fiyatlarını aktararak hesaplamalarını yapar. Bulunan değerler sarf dosyasına yazılır. Bu işlemler, dövizli muhasebe uygulaması olan firmalarda döviz bazında da hesaplanarak sarf dosyasına yazılır.

Bu hesaplamalar, işlem öncelik sırası ve ana mamul kodlarına göre safha safha hesaplanır.

Hazırlık çalışması yapıldıktan sonra Raporlar menüsünde açıklanan Detaylı ve Özet Maliyet raporları alınarak kontrolleri yapılır. Kontroller sonucu, işlemlerde sarf merkezleri ya da hammadde sarfları bazında herhangi bir düzeltme yapılacaksa Hammadde Sarfları ve Maliyet Bilgi Girişi bölümleri kullanılabilir.

Bir sonraki aşama; Sarf, Maliyet ve Satılan Malın Maliyeti mahsuplarının entegre edilmesidir. Ekrandan sorgulanan "Mahsup Oluşturulacak" seçeneği, bu mahsup fişlerinin oluşturularak Muhasebe → Entegrasyon → Dekont Mahsubu bölümüne transfer edilmesi ile ilgilidir. Transfer işlemleri için tekrar hazırlık çalıştırılmasına gerek yoktur. Eğer düzeltme yapılarak, Maliyet Muhasebesi ile ilişkili bazı hesaplar değişikliğe uğramışsa “Hazırlık Çalıştırılacak” seçeneğinin, tekrar gerçek değerleri oluşturması için işaretlenmesi gerekir.

Mahsup Oluşturulacak

Ana Grup Paylaştırma Hassasiyet Tutarı

“Ana Grup Bazında Yapılan Sarflar Mamullere Yedirilsin” parametresi işaretlenerek, mamul üretiminde dolaylı yoldan kullanılan hammadde sarflarının ambar çıkış fişleri ile, ilgili maliyet ana grubuna sarf edilmesi durumunda, maliyet çalıştırılırken program ambar çıkış fişlerinden bu tip kayıtları tarar. Sarf tutarının, gözardı edilecek kadar küçük olması durumunda, maliyet çalıştırma işleminin hızlandırılması amacıyla, gözardı edilecek sarf tutarı, “Ana Grup Paylaştırma Hassasiyet Tutarı” alanına yazılır. Program, bu alana yazılan tutardan daha küçük sarfları dikkate almaz ve mali ana grubunun maliyetine eklemez.

Genel Safha Sayısı

Maliyet ana safhaları arasında geriye dönüşler varsa, geriye dönüş sayısı kadar maliyet hesaplamanın yeniden çalıştırılması gerekir. Bu durumda "Genel Safha Sayısı" alanına, geri dönüş sayısının bir fazlasının girilmesi gerekir.

Örneğin; Buğdaydan irmik, irmikten de makarna üretilmesi durumunda  irmik ve makarna safhası olmak üzere 2 safha olduğu varsayıldığında; makarnanın irmiğe dönüştürülmesi söz konusu olduğu durumlarda 1 geri dönüş olduğundan Maliyet Hesaplatma işleminin 2 defa çalıştırılması gerekir ve Genel Safha Sayısı alanına 2 değerinin girilmesi gerekir.