Teminat Tipi Açıklamalar
Teminat Senetleri/çekleri
Senet karşılığı kredilerin teminatına rehin cirosu ile alınan senetlerdir. Senet yerine çek alınması durumunda beyaz ciro veya temlik cirosu ile alınır.
İpotek
Kredinin teminatına ipotek alınması, bir gayrimenkulün (deniz ipoteği dışında) rehin altına alınmasıdır.
Kefalet Ve Aval
Asli borçlunun yanı sıra, bir başka tarafın (gerçek veya tüzel kişi) söz konusu işlemin gerçekleştirileceğine dair yükümlülük üstlenmesidir.Poliçe üzerine imza koyularak yapılan kefalet işlemine aval denir. Yazılı şekilde olur. Aval şerhinde kefil olunan tarafın adı belirtilmelidir.
Ticari İşletme Rehni
Kredi teminatı olarak, bu kez gayrimenkulün rehin edilmesi yerine ticari işletmenin rehin edilmesi söz konusudur. Dolayısıyla, işletmenin sahip olduğu değerler krediye yönelik güvenceyi oluşturur.
Mevduat, Hisse Senedi, Tahvil Ve Hazine Bonosu Rehni
Yukarıda belirtilen tarzdaki menkul değerlerin, kredinin güvencesini oluşturduğu durumlardır. Bir anlamda kolaylıkla nakde çevrilebilir mahiyetteki değerler olması nedeniyle işlem içinde oldukça oldukça pozitif değerlendirilirler.
Alacak Temliki
Kredinin güvencesini, bir alacak hakkının devrini oluşturan temlikname oluşturur. Temlik işlemi sonucunda, alacağa bağlı haklar temellük edene (devir alana) geçer.
Başka Banka Teminat Mektubu
Kredi süreci açısından değerlendirildiğinde en sağlam gözüken teminatlar arasında olduğu ifade edilir. Bununla birlikte, buradaki riskin bir banka riski olduğunun ve bankalar için de ödeme güçlüğü olasılığının bulunduğunun dikkate alınmasında fayda vardır.
Yurt Dışından Gelen Garanti
Bu da, tümüyle bankalar arası bir kredi ilişkisi mahiyetindedir. Bankalar kanunu açısından TCMB’ ca yayımlanan listede yer alan bankalardan birinin garantisi olması önemlidir. Müşteri riski, bu güvence ile başka bir banka riski haline dönüşmektedir.
İhracat Vesaiki
Dış ticaret işlemlerinin doğal bir sonucu olarak, kredi teminatı (yurt içindeki çek senet gibi) olarak kullanılmaktadır. Dış ticaretin farklılığının ve bunun yarattığı bazı unsurların dikkate alınması zorunludur. Güvence açısından oldukça zayıf (bankaca onaylanmış bir iki işlem tekniği hariç) bir teminattır.
Hesap Tipleri
Nakit Kredi Türleri
Borçlu Cari Kredi (Rotatif)
Ana mantık, vadenin önceden sabit bir süre ile kısıtlanmamasıdır. TL esaslı olarak kullandırılan bu kredilerde, faiz tahsilatı dönemsel olarak (Mart,Haziran,Eylül ve Aralık sonları) gerçekleştirilir. Müşteri kullanmış olduğu kredi tutarını istediği an geri ödeyebilir. Ya da sözkonusu kredi hesabında dinamik bir süreç ( bir gün kredi kullanmak ertesi gün daha az bakiye ile kapatma yapmak, üçüncü gün ise limitinin sonuna kadar kredi kullanmak gibi ) izleyebilir. Hamburg metoduna gore her işlemin sonunda hesabın bakiyesi bulunarak bir sonraki işleme kadar faizi hesaplanır.
Spot
Rotatif kredilerden temel farkı banka ile müşterisi arasında kredi kullanımına dair sürenin sınırlandırılmasıdır. Dolayısıyla, bu sürenin tamamlanmasından önce kredinin geri çağrılması ya da müşterice erken ödenmesi sözkonusu değildir. Krediye uygulanacak faiz işlemin başında belirlenir ve vade sonunda bankaca müşteriden tahsil edilir. Kredi kullandırımında, müşterinin kısa süreli gereksinimlerinin karşılanması amaçlanır.
İskonto-İştira Kredileri
Kredi kullandırımına neden olan kıymetli bir evrak sözkonusudur (yasal tanımıyla senet ancak uygulamada çek de olmaktadır). Buradaki kullandırım şekli , bir anlamda bir menkul değerin banka tarafından satın alınarak karşılığında nakit’in ödenmesidir. Burada iki noktaya dikkat edilmesi gerekir. İşlemin içinde kıymetli evrak bulunur. Evraka dair ödeme, normalde faiz ana paradan düşüldükten sonra yapılır. Dolayısıyla söz konusu evrakların (çek/senet) ortalama vadesi bunların tahsil kabiliyeti, tahsil edilememe durumunda belgeleri bankaya veren tarafa rücu edilme durumu ve doğal olarak faizin peşinen tahsil edilmesi konularına dikkat edilmelidir. Esas itibariyle, müşterinin kısa süreli alacaklarının finansmanında kullanılan bir yöntemdir. Şirket bilançolarında kredi olarak kayda geçmez. Kredi işleminde ise alacağın kaynağı olarak fatura aranmaz. Ayrıca fonlama tutarı şirket kayıtlarına doğrudan kredi olarak yansır.
Gayri Nakdi Krediler
Teminat Mektubu
Resmi daire ve kuruluşlara,özel teşekküllere veya kişilere hitaben düzenlenen, Belli bir işin yapılmasının veya belli bir borcun ödenmesinin işi yüklenen tarafından yerine getirileceğini belirten (taahhütte bulunma)
Söz konusu işlem gerçekleştirilemediği taktirde mektup tutarının ilgili muhataba kayıtsız şartsız ödeneceği taahhüdünü içeren garanti belgeleridir. Banka teminat mektubunu düzenlemekle nakdi bir ödeme yapmamakta, ancak mektup şartları çerçevesinde ödeme taahhüdü altına girmektedir.
Harici Garanti
Harici garanti kredisi de bir tür teminat mektubu kredisidir. Harici garantide ortada yabancı para cinsinden düzenlenmiş bir teminat mektubu vardır. Ancak, bu teminat mektubunun muhatabı yurtdışında yerleşik bir kişidir. Teminat mektubu yabancı bir dilde yazılarak muhataba iletilir.
İthalat akreditifi kredisi
Akreditifli ithalat işlemlerinde; ithalatla ilgili şartları (yükleme vadesi, ödeme şekli, malın cinsi ve tutarı vb.) içeren akreditif mektubunun (küşat) bankaca yurtdışındaki ihracatçının bankasına gönderilmesi sonucunda, Banka ithalatçı müşterisinin mal bedelini ödememesi durumunda, bu bedeli malın Türkiye’ye gönderilmesinin ardından ihracatçıya ödeme taahhüdü altına girmektedir. Dolayısı ile banka ithalatçı müşterisi lehine bir gayri nakdi kredi açmış olmaktadır. Buna ithalat akreditif kredisi denilir. Mal bedeli belli bir vade sonunda ödenecek ise, kredinin ismi "Vadeli Akreditif Kredisi" olmaktadır.
Kabul Ve Aval kredisi
Kabul kredisi de esas itibariyle bir ithalat kredisi niteliği taşımakta, ancak bu tür işlemlerde ayrıca ihracatçı tarafından ithalatçı üzerine çekilen bir poliçe söz konusu olmaktadır. İhracatçı ve ithalatçının anlaşmasına göre mal bedeli, yüklemeden sonra 3 ay, 6 ay, 9 ay vb. sürelerden sonra ödenebilir. Bu durumda ihracatçı, kararlaştırılan vadede mal bedelinin ödeneceğini belirten bir poliçe düzenleyerek kabul etmesi için ithalatçıya gönderir. Satıcı, çoğu durumda mal bedelinin ödenmesini garanti altına almak için ithalatçının bankasının poliçeyi kabul etmesini ister. Poliçenin bankaca kabul edilmesi halinde, banka poliçe tutarını poliçe vadesinde ihracatçının bankasına ödemeyi taahhüt etmektedir. Poliçenin ithalatçı tarafından kabul edilerek aval verilmesi de mümkündür. Bankaca poliçe kabul edilerek veya aval verilerek poliçe üzerine imza atıldığı an ithalatçı lehine bir gayri nakdi kredi açılmış olur.